Jambon vroeg zijn administratie om bij Vrede vzw en Get Basic een inspectie uit te voeren, omdat ze een nieuwe bepaling in het decreet zouden overtreden. De inspectie pleitte de betrokken organisaties volkomen vrij (je kan het hier lezen), maar toch spreekt Jambon over “communicatie op het scherp van de snee” en zelfs “fake news”. Een leugen, want dat staat nergens in het verslag van zijn eigen administratie. En hij koppelt er de conclusie aan dat de hele sector onder verscherpt toezicht moet geplaatst worden. Wat bezielt Jan Jambon?
In het nieuwe decreet sociaal-cultureel werk is een passage toegevoegd, waarin in vage bewoordingen wordt gezegd dat “organisaties die segregerend werken door louter terug te plooien op etnisch-culturele afkomst komen niet in aanmerking voor subsidie”. De Federatie besliste onlangs om de passage juridisch te laten toetsen door het Grondwettelijk Hof. Decreten moeten duidelijk en werkbaar zijn, en dat is dit decreet door deze toevoeging niet meer.
Zo’n kijk staat haaks op de essentie van decreet, het ‘civiel perspectief’.
In de praktijk van de voorbije jaren blijkt namelijk dat de passage gebruikt wordt om kritische en onwelgevallige stemmen uit het middenveld het zwijgen op te leggen. Wie niet past in de ideologie van de machthebber wordt geïntimideerd en bedreigd met afnemen van subsidie. De achterliggende redenering is dat wie subsidies krijgt, zich dient in te schakelen in het beleid. Afwijkende meningen, kritische reflectie of politiserend basiswerk horen daar niet bij.
Zo’n kijk staat haaks op de essentie van decreet, het ‘civiel perspectief’. Dat begrip betekent dat het aan organisaties is om te bepalen waaraan ze werken en hoe ze dat doen, niet aan de subsidiërende overheid. De overheid zorgt via een intensief beleidsplanningsproces voor kwaliteit en verantwoording, maar bemoeit zich niet met de inhoudelijke keuzes van organisaties. Jambon stelt dat principe in vraag door zijn uitspraken en handelswijze.
De heisa in het sociaal-cultureel werk is maar één van de vele incidenten van de voorbije jaren. Het minderhedenforum had zich te schikken naar een gedwongen fusie. Dryade vzw, een organisatie die het recht gebruikt om natuur te beschermen, wordt van vele kanten gekapiteld. In de Denderstreek zijn organisaties als SAAMO de levieten gelezen omdat ze te politiserend werken.
We vinden dit een onrustwekkende evolutie. Het middenveld is meer dan een instrument, een te vermarkten uitvoerder van beslist beleid. Politici als Jambon geven blijk van een wel heel enge kijk op democratie. Ja, er is iets als primaat van de politiek, maar politiek is niet iets dat alleen aan politici moet overgelaten worden. Beleid wordt beter als de burger goed opgeleid is, als er een kwalitatieve pers is, als er een onafhankelijk middenveld is dat te weinig gehoorde stemmen aan bod laat komen of kritische vragen durft te stellen. Verstandige politici ondersteunen dat, in plaats van het te bedreigen.
